Популярные сообщения

среда, 6 апреля 2011 г.

,,და დღე წუთისოფელზე გრძელია...”


didxans vfiqrobdi damewera es werili Tu ara?! bolos sindisma mamxila, isic gamaxsenda “uTqmeloba sityvas Jangavs” da sabolood, saingiloSi erTdRiani mogzaurobis STabeWdilebas Tqvenc giziarebT.Y
      “saingilo” ewodeba mxares, romelic saqarTvelos samxreT-aRmosavleTiT mdebareobs da amJamad kaxis, zaqaTalisa da belaqnis raionebiT, azerbaijanis farglebSia moqceuli. saingilos warsulSi elisens uwodebdnen.
      saqarTvelos am ZirZvelma kuTxem, Cems warmosaxvaSi, wlebis manZilze, sizmriseuli, miuwvdomeli elferi SeiZina, raRac Zalze sasurvelsa da sanetarosTan SenivTda da gulSi Rrmad daivana. albaT im dros daeloda, roca sityva miwas daerqmeoda da sizmari “cxadad” iqceoda. uflis nebiT, es dro qarTvelTa saTayvanebeli wminda giorgis xsenebis dRe _ 6 maisi aRmoCnda, romelic miwas mowyvetil georgianelebs erTi dRiT samSoblos ubrunebs, erTmaneTs mTeli sicxadiT ganacdevinebs da guliT alxen-amRerebs. es is dRea, rodesac saswaulmoqmedi “qurmuxis” wminda giorgis madli yvelganmyof qarTvels efineba.
      amis mowmeni gavxdiT swored, sxvis miwaze, sakuTar sisxlTan da xorcTan stumrad Casulebi. erTxel ukve gancdili mqonda “yofil” saqarTveloSi “turistad” yofnis simZime, roca tao-klarjeTs vewvie da vicodi am gancdis simZafre arc Tu advili gadasatani iqneboda. es grZnoba azerbaijanis sazRvarze gagviaskeces... damZimebuli gulebiT gadavlaxeT saqarTvelos samani... Sens saqarTveloSi mitingebi da dapirispireba, sxvis kuTvnil “yofil” saqarTveloSi ki Seviwrovebuli da imediT momlodine qarTvelebi...
      Cveni jgufi or msubuq avtomanqanaSi eteva... gamgzavrebis iniciatori geografiis institutis geomorfologia-geoekologisa da kartografia-geoinformatikis ganyofilebis xelmZRvaneli gia dvalaSvilia. is xuTi welia yovel giorgobas axarebs qarTvel Zmebs megobrebTan erTad stumrobiT. am umniSvnelovanes dRes ingiloebi gaormagebuli gancdiT elian, ician, maT bednierebas saqarTvelodanac SeuerTdebian. Cvens mogzaurobas kidev erTi sixaruli da siamayec axlavs: CvenTan erTadaa msoflios garSemo martodmarto mogzauri, ginesis ToTxmetgzis rekordsmeni, `msoflio moqalaqe” da `mSvidobis despani” jumber leJava. b-ni jumberi yvela mis miRwevasTan erTad, ukeTilSobilesi pirovneba da Tavisi qveynis Rirseuli Svilia. cdilobs yuradReba aravis moaklos, gansakuTrebiT bedis ukuRmarTobiT saqarTvelos farglebs miRma garCenil TanamemamuleT. am mizniT igi fereidansac ewvia, SarSan ki pekinis olimpiadaze dasaswrebad, swored, saingilodan gaemgzavra da rogorc Tavad aRniSnavs _ qurmuxis madlic daikveba. b-n jumbers kaxSi axlac mouTmenlad elian, ician, rom welsac gaamxnevebs Tavisianebs Cveuli SemarTebiTa da brZolis JiniT.
      unikaluri mogzauri arc qarTvel mesazRvreebs daviwyebiaT. b-ni jumberis danaxvisTanave maT saxeebze didi sixaruli da mowiweba aRibeWda, yvelani saTiTaod arTmevdnen xels saamayo qarTvels da ganuyreli velosipedis ambavsac ekiTxebodnen. sabaJo procedurebis dasrulebamde, b-ni jumberic siamovnebiT da dauzarlad uambobda biWebs Tavisi saarako mogzaurobis saintereso epizodebs.
      uflis nebiT gavumklavdiT sabaJo biurokratias da gezi kaxisken aviReT. saocaria, abra gauwyebs rom azerbaijanis teritoriaze xar, Sen ki erTi wamiTac ar gtovebs samSoblos gancda. asea bolomde, miT ufro maSin, rodesac qurmuxSi Seni gvar-jiSisani naTeli RimiliT mogegebvian da Tavankara qarTuliT mogesiyvarulebian. ai, am dros ki yvela grZnoba `ixuvlebs erTxmad~ da gagaxsenebs Sens uRirs qarTvelobas _ mogagonebs rogori daucveli gaqvs samSoblo, ena, rwmena da sakuTari Rirsebac.
      erT xans gavifiqre _ me riT movedi am adamianebTan, ra maqvs maTTvis saTqmeli?! iqneb piriqiT, swored maT unda gamiRviZon samSoblos gancdac, enis movlisa da dacvis SegrZnebac, erTurTis gatanisa da gafrTxilebis aucileblobac. maT xom yvelaze kargad uwyian enis, rwmenisa da mamulis fasi. isini yovel dRe ibrZvian sxva qveynis farglebSi moqceuli TavianTi samkvidros dasacavad, enisa da rwmenis SesanarCuneblad. Cven ki daimedebulni, rom qveyanas aravin gvecileba da safrTxe ar arsebobs, wlebis manZilze vmconarebT: sulebi moviTenTeT, xorci gavilaReT, Rirsebac nebiT aviyareT da ase uzrunvelad, auRelveblad vagrZelebT arsebobas.
      ai, aq, yofil saqarTveloSi gansakuTrebuli simZafriT mogejarvian fiqrebi Seni qveynis bedkrulobaze; iqneb imitomac gvevlineba esodeni gansacdeli Sin Tu gareT, rom gamovifxizloT leTargiuli Zilisagan, CavukvirdeT Cvens cxovrebas da uklebliv yvelani gavufrTxildeT uflis nawyalobev samSoblos, romlisadmi udierebas RmerTi ar gvapatiebs.
      es yovelive zedmiwevniT ician aq, mcire saqarTvelosTvis xmalamowvdilma mebrZolebma. erT-erTi aseTi “sparazeni” (meomari) Cveni maspinZeli – emzar suyaSvilia. qurmuxSi Casulebs swored is gvegebeba da taZris misadgomTan, tyeSi gaSlil sazeimo sufrasTan gviwvevs. vatyob uzomo sixarulTan erTad, did pasuxismgeblobasac moucavs; b-ni emzari ara mxolod saqarTvelodan wveulTa maspinZelia, adgilobrivTa Tval-yuris madevnebeli da situaciis modarajec aris. cdilobs yuradReba aravis da arafers moaklos, rom SemTxveviTobam maTi da stumrebis dResaswauli ar gaafermkrTalos.
SevniSne, uecrad, Cvens maxloblad gaSlil sufrasTan msxdomni fexze wamoiSalnen. b-n emzars saxe moeRrubla. Turme kaxis miliciis ufrosi da misi damqaSebi ewvivnen qarTvelebs giorgobis misalocad. Rirseuli Jestia, ver dasZraxav; TiTqos swored is Jami damdgara, Txa da mgeli erTad rom unda Zovdes... magram... samwuxarod... meore dRidanve mgels bunebiTi, Cveuli instinqtebi ubrundeba  da sadResaswaulo efemerac myisve ganqardeba. es unda iyos b-ni emzaris danaRvlianebis mizezic. man xom yvelaze kargad uwyis mglis namdvili saxe da realuri zraxvebi, radgan yoveldRiurad sakuTar Tu TanamoZmeTa tyavze grZnobs mis basr kbilebs. gagvimxila kidec, _ Tavisuflad sunTqvas mxolod saqarTveloSi vaxerxebo.
      sxvaTaSoris, erT-erTi mTavari mizezi, ris gamoc Cven veraviTari nabeWdi saCuqris Catana ver gavbedeT saingiloSi, esec iyo. SesaZloa, keTili ganzraxviT isini udides gansacdelSi Cagvegdo da Cveni wasvlis Semdeg, mudmivi Cxrekisa da meTvalyureobis obieqtebad gveqcia.
Tumca didad aRarc vdardob _ iq sadac emzar suyaSvilia, wera-kiTxvisa da ganaTlebis problema aravis Seeqmneba, ra Tqma unda, arc mis vaJkacebs _ cotnesa da lukas. mamisdari Wkviani, cisferi TvalebiT gvakvirdeba luka suyaSvili, dinjad mimodis irgvliv, Tan mamas Sehyurebs. cota xanSi ki “qurmuxis” wminda giorgisaken mimaval ulamazes gzaze Tavad migviZRvis, mdumare da saocrad Rirseuli...
      Zalze STambeWdavia taZris simaRlidan GagriCais (giSis wylis) sanaxebi, aseTi grZnoba gaqvs, TiTqos, xornabujis cixidan alaznis vels gadahyureb, Cveni maspinZeli ki qurmuxis taZarTan dakavSirebul legendarul Tu realur ambebs gviyveba.
       “didsaydari” – qurmuxis wminda giorgis eklesia agebulia md. qurmuxis piras, e.w. kangaris-kangarakis mTis tyiT dafarul kldovan Txemze. Zveli taZridan, romelic uzarmazari sididis erT mTlian lodze yofila agebuli, axla aRaraferia. taZris garSemo, tyian terasebze ki kvlavac SeiniSneba SenobaTa naSTebi. axali eklesia Zveli taZris nafuZarzea agebuli. TviT es lodi iseTi maRalia, rom mTel nuxis mazras, zaqaTalis olqsa da kaxeTs gadahyurebs. am lodze SemaRlebulebma, ra Tqma unda, Cvenc movavleT Tvali saocar saxilvels.
      winaT, eklesias didi mamulebi hqonia, XIX saukunis bolos ki mxolod 100 dRiuris odenobis tyeRa SemorCenia. istoriuli wyaroebidan cnobilia isic, rom qurmuxis taZari mravaljer aoxrebula da dangreula. axlandeli eklesia aRdgenili da dasrulebulia 1894 wels, masala da Tanxis nawili adgilobrivi qristiani qarTvelebisa yofila.
       1968 wlis 10 aprils, RamiT, Zeglis maRali gumbaTi mTlianad Camongreula, ise, rom zed arc erTi elementi aRar SerCenia. gumbaTis aRdgenaze zrunva kvlav iqaurma qarTvelebma TavianTi saxsrebiT itvirTes. saubridan irkveva, rom jvari, romelic dRes taZris gumbaTs amSvenebs, ramdenime Seupovari ingilos damsaxurebaa, aki aRvniSne, aqaur qarTvelobas yvelafris mopoveba yoveldRiuri Seupovari brZoliT uwevs-meTqi. guldasawyvetia, rom am brZolisa da garjis miuxedavad, `qurmuxis” wminda giorgis sakaTedro taZari kvlavac umoqmedoa, mrevls RvTismsaxurebis aRsrulebis uflebas dRemde ar aZleven.
 am mizeziT, welsac mxolod mcire msaxurebiT, wminda giorgis paraklisiT Semoifarglnen kaxis wminda giorgis saxelobis taZris winamZRvari mama badri (arCvaZe) da Tbilisidan stumrad myofi mamadaviTis taZris winamZRvari _ mama ioane.
      giorgoba saingiloSic weliwadSi orjer imarTeba da mas aq `saydroba” hqvia. Zvelad, gamTeniisas gaamzadebdnen saklavs, sxvadasxva saWiro nivTs da rodesac mamali pirvelad iyivlebda, eklesiis gzas urmiT daadgebodnen. wirvisas, msurveli, qristianuli wesiT inaTleboda. Sesawiris dakvlis Semdeg ki iwyeboda puroba. giorgobas ingiloebi erTmaneTs am sityvebiT ulocavdnen: `dagimadlos – Segiwiros”. mxiaruleba Sebindebamde grZeldeboda.
      Zalze amaRelvebelia is gadmocemebi, romlebic qurmuxis taZars ukavSirdeba. maTi srulad moxmoba, samwuxarod, SeuZlebelia, magram erTs gverds namdvilad ver avuvliT, miT ufro rom masSi cnaurdeba qurmuxis wminda giorgis udidesi Zala da madli: ingiloTa TqmulebiT, weliwadSi erTxel, aRdgoma dRes, `mariam deda” (ase mimarTven RvTismSobels saingiloSi) aRebs xolme taZris qvemoT arsebuli gamoqvabulis kars, gareT gamodis da oqros savarcxliT Tmas ivarcxnis. am dros Signidan gamofrindeba xolme oqros mamali da yivils daiwyebs. mas maxlobeli soflebis mamlebic bans aZleven. erTxel, roca Cveulebisamebr, mariam deda Tmas ivarcxnida, erTi TaTari miepara da daWera moundoma, magram maSinve xeli gauSeSda. TaTari Seevedra RvTismSobelsa da wminda giorgis, ganikurna da qristianobac miiRo.
      Tqmuleba `koSki” ki gadmogvcems, rom qurmuxis eklesiis taZris dResaswaulze lekma winamZRolma, alil-beim, silamaziTa da saTnoebiT ganTqmuli sami qarTveli qaliSvili ixila. igi aRenTo surviliT es `sami ingilo mze” TavisTan waeyvana. qaliSvilebma ki Suamavlis meSveobiT Seatyobines, rom qristes rwmenis Ralats sikvdils amjobinebdnen. maT Tavi sofel SoTavarSi Seafares, saidanac yumis dedaTa monastris saidumlo miwisqveSa gasasvleliT zaqaTalaSi gadavidnen da Tamar mefis cixeSi daimalnen. alil-beim mainc miagno maT kvals da daatyveva. sasikvdilo muqaris miuxedavad, qaliSvilebma uari Tqves rwmenis Ralatsa da samSoblos mtrebis colobaze. ganrisxebulma alil-beim qaliSvilebi sofel elisus axlos mSenebare koSkis amgebT gadasca da maTi kedelSi cocxlad Cataneba ubrZana. qarTveli asulebis ukanaskneli saTxovari ki aseTi iyo – CaetanebinaT im kedelSi, romelic maTi samSoblosken iyo mimarTuli.
      Znelia suliT xorcamde ar SegZras xalxSi darCenilma am legendarulma ambebma, iseve rogorc xiluli saswaulis niSnad, taZarTan arsebulma uzarmazarma Savma qvebma, mahmadianTa sanTlis naRvenTebs rom daufaravs erTianad. gadmocemiT, es qvebi, erT dros taZarTan Cavlili muslimisa da misi aqlemebis gaqvavebuli qaravania. meaqlemes `qurmuxis” wminda giorgisTvis saTanado pativi ar miugia da risxvac moswevia.
SeigrZnob aq davanebul udides madls da sulSi uflismieri sixaruli giRvivis. am netarebis wuTebs mcire xniT mainc gadauara sevdis aCrdilma, sinanuli taZris damsxvreuli kramitebis xilvam mogvgvara. isini gamiznulad nasrol uzarmazar qvebs umowyalod Seemusra. adrec xom aseTma upatio damokidebulebam aRaSfoTa wminda giorgi da saTanado sasjelic mouvlina Semcodes...  
      uflis wminda mxedars Tavisi Zalmosileba mxolod am formiT rodi gamouxatavs: mahmadianebi, qristianebTan erTad, Svilierebasa da Semweobas axlac SesTxoven wminda giorgis da uflis meoxebiT, saswaulebic dRemde aResruleba. Cvenc Sendoba da wyaloba gamovTxoveT wminda mowames, Znelad davexseniT silaJvardeSi SeWril uflis saxls da taZris ZirSi mocekvave da momReral, dResaswauliT dabangul TanamoZmeebs SevuerTdiT.
      Tuki zaqaria edilaSvilis cnobas verwmunebiT, ingiloebma `mxiarulobisa da qeifis dros  simRera ar ician. mTeli saingilo rom SemoiaroT, ver hpovebT vercerT xalxur simReras. am mxriv saingilo did gamonakliss Seadgens, mxiarulsa da mudam momReral saqarTvelosagan... an ki ra emRereba ingilos: imdeni Wiri da varami gamouvlia ulmobeli mtris xelSi, rom isic gasakvirvelia, _ suli sulad rom SerCa da xorci xorcad.”
      kargi iqneboda maTi `Wir-varamiT” guldaTuTqul mecniers amRerebuli ingiloebi exila. arada mRerian, faqts versad gaeqcevi... maSin ra vuyoT 2001 wels daarsebul ansambl `lazares”?! romlis erT-erTi wevri, qarTuli folkloruli jgufis moTave, Cveni megzuri da maspinZeli, didi qarTveli _ emzar suyaSvilia. ansamblis xelmZRvanelia _ zurab tartaraSvili, wevrebi ki samagaliTo qarTvelebi _ gia da jumber yuloSvilebi, giorgi da  Sio oTaraSvilebi, akaki TagoriSvili, ilia qitiaSvili, kaxi kuWoSvili. isini 90-ian wlebSi saingiloSi Seqmnil ansambl `Svidkacas” saZirkvelze aRmocenebulan. enTuziazms Setovebuli ansambli, droTa ganmavlobaSi gayofila, magram RmerTis wyalobiT momdevno Taobisgan Sevsebula da marTlac uflis sayvareli lazaresaviT `lazared” aRmdgara.
     isic paradoqsia, Tu saswaulTa saswauli ara, rom jgufis arsebobas oficialurad arc erTi qveyana aRiarebs. albaT, jer ver daudgeniaT cisani arian Tu miwis... es ki marTlac Zneli gasarkvevia... Tu ara RvTis rCeuloba, umagaliTo rwmena da Tavdadeba, Tu ara ciuri saswauli da rom ara qurmuxis wminda giorgi, ra gadaarCenda da aamRerebda ingilos?!
      movdivarT am kurTxeuli adgilidan da vgrZnobT, rom miwis naglejTan erTad, gulis nawilic Cvens ingiloebTan gvrCeba. isini ki TavianT sulsa da simReras uSurvelad gvatanen sagzlad, rom aRarasodes dagvemSes sulebi da arasdros dagvaviwydes samSoblo, masTan erTad ki saqarTvelos natruli qarTvelebi hereTSi...
dagimadloT – SegiwiroT, Zmebo!..

                                              sofio jafariZe (893 122 309; 95 16 82 - bina)

Комментариев нет:

Отправить комментарий